Το «Κουνούπι Τίγρης»
Το Aedes albopictus (Diptera: Culicidae), είναι ίσως το πιο πολυσυζητημένο διεθνώς είδος κουνουπιού τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Έτσι όλο και πιο συχνές είναι πλέον οι αναφορές για το “Asian Tiger Mosquito”, με αποτέλεσμα όλοι σχεδόν να έχουμε ακούσει ή διαβάσει κάτι για το περίφημο «Κουνούπι Τίγρης».
Επιτίθεται στον άνθρωπο κυρίως κατά τη διάρκεια της ημέρας με αποκορύφωμα το σούρουπο και την αυγή. Τα θηλυκά προτιμούν να τσιμπούν στις περιοχές των αστραγάλων και των γονάτων ενώ εκτός από τον άνθρωπο τσιμπούν με ευκολία και άλλα θηλαστικά αλλά και πτηνά.
Στην Ευρώπη εντοπίστηκε πρώτα στις ακτές της Βόρειας Αλβανίας το 1979 και στη συνέχεια το 1990 πέρασε στην Ιταλία και το 1999 στη Γαλλία. Στην Ελλάδα εντοπίστηκε το 2003 στην Κέρκυρα και τη Θεσπρωτία, ενώ τον Αύγουστο του 2008 ακμαία άτομα και προνύμφες εντοπίστηκαν στον Αστακό Αιτωλοακαρνανίας. Επιπροσθέτως, το είδος αυτό είναι αρκετά διαδεδομένο και σε άλλες περιοχές, συμπεριλαμβανομένης και της Αττικής.
Τι είναι αυτό όμως που κάνει το Ae. albopictus τόσο σημαντικό και γιατί έχει δημιουργήσει παγκοσμίως τέτοια ανησυχία;
Το Ae. albopictus δεν είναι ούτε νέο είδος κουνουπιού (πρωτοπεριγράφηκε από τον Skuse το 1894), ούτε είναι το μόνο υπεύθυνο για τη μετάδοση σοβαρών ασθενειών όπως ο δάγκειος πυρετός.
Και άλλα είδη κουνουπιών όπως το Aedes aegypti είναι εξίσου ικανοί φορείς της ασθένειας αυτής. Παθογόνα για τα οποία έχει αποδειχθεί ότι είναι φορέας στη φύση, είναι οι αρμποϊοί Chikungunya, ο ιός της Ιαπωνικής Εγκεφαλίτιδας (Japanese Εncephalitis), ο ιός του Δυτικού Νείλου (West Nile Virus), ο La Crosse virus, η St. Louis Encephalitis, η Eastern Equine Encephalomyelitis, η Western Equine Encephalomyelitis, ο Potisi virus, ο κίτρινος πυρετός (Yellow Fever) και οι νηματώδεις των φιλαριώσεων Dirofi laria immitis και Dirofi laria repens.
Ωστόσο το είδος αυτό πέτυχε, μέσα σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα, κάτι εξαιρετικά αξιοσημείωτο από εντομολογική άποψη με αδιαμφισβήτητα μεγάλες επιπτώσεις στη δημόσια υγεία. Συγκεκριμένα κατάφερε από ένα είδος ενδημικό των δασών της ΝΑ Ασίας και όχι ιδιαίτερα σημαντικό από υγειονομική άποψη, να αποτελεί σήμερα ένα από τα πλέον «επικίνδυνα» και «επικηρυγμένα» είδη κουνουπιών, για ολόκληρο το Δυτικό ημισφαίριο.
Η ιδιότητα που το κατέστησε τόσο σημαντικό δεν ήταν άλλη από την εκπληκτική ικανότητα που ανέπτυξε τα τελευταία 20 περίπου χρόνια να εξαπλώνεται με ευκολία σε νέους βιότοπους μακριά από τον αρχικό τόπο παρουσίας του και να μεταδίδει ασθένειες αυτόχθονες των νέων περιοχών που εγκαθίσταται. Η ικανότητά του να καλύπτει με πτήση μεγάλες αποστάσεις είναι περιορισμένη γι’ αυτό και ο κυριότερος τρόπος διασποράς του είναι συνήθως η παθητική μεταφορά όπως είναι το εμπόριο χρησιμοποιημένων ελαστικών που είναι και ο επικρατέστερος τρόπος για την παγκόσμια εξάπλωσή του.
Ο Ιός του Δυτικού Νείλου
Ο Ιός του Δυτικού Νείλου, είναι ιός ο οποίος προκαλεί λοίμωξη με σοβαρές συνέπειες. Η σοβαρή μορφή της νόσου είναι εγκεφαλίτιδα – μηνιγγίτιδα και προσβάλλει το κεντρικό νευρικό σύστημα. Πήρε το όνομά της αυτό, γιατί καταγράφηκε για πρώτη φορά το 1937 στο Δυτικό Νείλο, στην Ουγκάντα. Η παγκόσμια εξάπλωσή του ιού όμως, μέσω της παγκόσμιας εξάπλωσης των κουνουπιών, θεωρείται ότι έγινε κατά το τέλος της δεκαετίας του 1980 και της αρχές της δεκαετίας του 1990.
Μεταδίδεται μέσω δήγματος μολυσμένων κουνουπιών. Η κύρια δεξαμενή του ιού στη φύση είναι τα πτηνά, ενώ οι άνθρωποι και τα θηλαστικά θεωρούνται ως αδιέξοδοι ξενιστές. Δεν μεταδίδεται μεταξύ των ανθρώπων και μόνον σε πολύ μικρό αριθμό έχει αναφερθεί μετάδοση του ιού από μεταμόσχευση κάποιου οργάνου ή μετάγγιση αίματος ή από τη μητέρα στο έμβρυο.
Σε ότι αφορά τα συμπτώματα της λοίμωξης από τον ιό του δυτικού Νείλου, το 80% των ατόμων που μολύνονται παραμένουν ασυμπτωματικοί, το 20% εμφανίζουν ήπια συμπτωματολογία, ενώ λιγότεροι από ένας στους εκατό ασθενείς εμφανίζουν σοβαρή κλινική νόσο, που προσβάλει το κεντρικό νευρικό σύστημα.
Ασυμπτωματική νόσος: Το 80% (4 στα 5) των ατόμων που μολύνονται δεν εκδηλώνουν κανένα σύμπτωμα.
Ήπια νόσος: Περίπου το 20% εμφανίζουν ήπια συμπτώματα γριπώδους συνδρομής όπως πυρετό, πονοκέφαλο, αδυναμία, πόνους στους μυς και τις αρθρώσεις, εμετούς και μερικές φορές δερματικά εξανθήματα και διόγκωση των λεμφαδένων.
Σοβαρή μορφή νόσου: Λιγότεροι από 1% (κυρίως άτομα μεγαλύτερης ηλικίας με ήδη υπάρχοντα προβλήματα υγείας) αναπτύσσουν τη σοβαρή μορφή της νόσου (εγκεφαλίτιδα, μηνιγγίτιδα). Τα συμπτώματα της σοβαρής νόσου περιλαμβάνουν πονοκέφαλο, υψηλό πυρετό, δυσκαμψία του αυχένα, απάθεια, αποπροσανατολισμό, κώμα, τρόμο, σπασμούς, μυϊκή αδυναμία και παράλυση.Ο χρόνος επώασης της λοίμωξης είναι συνήθως 2 έως 14 ημέρες, καθώς τόσο είναι το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από το τσίμπημα του κουνουπιού μέχρι την εμφάνιση των συμπτωμάτων. Τα συμπτώματα διαρκούν μερικές μέρες, αν και μερικές φορές μπορεί να διαρκέσουν μερικές εβδομάδες. Να σημειωθεί όμως ότι, ακόμα και σε αυτή την περίπτωση, θα υπάρξει πλήρης ίαση σε πάνω από το 95% των περιπτώσεων. Κατά συνέπεια, η πιθανότητα να καταλήξει κάποιος μετά από προσβολή από την ιό είναι πάνω από μια στις δέκα χιλιάδες.
Εμβόλιο – θεραπεία: Διαθέσιμο εμβόλιο εναντίον του ιού προς το παρόν δεν υπάρχει, όπως δεν υπάρχει και ειδική θεραπεία.Συμπερασματικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι το κουνούπι – τίγρης είναι από τα πιο «επικηρυγμένα» κουνούπια και γι’ αυτό η καταπολέμησή του είναι πάρα πολύ δύσκολη. Έτσι η πρόληψη μετάδοσης της νόσου, επικεντρώνεται στην προστασία από τα κουνούπια τόσο σε επίπεδο πολιτείας με προγράμματα παρακολούθησης του πληθυσμού τους και εξόντωσή τους με ψεκασμούς, όσο και σε προσωπικό επίπεδο με ατομικά μέτρα προστασίας.
Επιτακτική ανάγκη ο περιορισμός των εστιών μόλυνσης στο περιβάλλον που ζούμε .
– Απομακρύνουμε το νερό που μαζεύεται στα πιατάκια από τις γλάστρες μας τακτικά. (τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα).
– Απομάκρυνση ή κάλυψη δοχείων νερού ή άλλων υγρών ανάποδα για να μη μαζεύουν βρόχινο νερό ή τα καλύπτουμε .
– Απομάκρυνση ή κάλυψη των μη χρησιμοποιουμένων ελαστικών αυτοκινήτου, ώστε να μην συσσωρεύουν βρόχινο νερό..
– Τακτικός καθαρισμός και ανανέωση του νερού στις ποτίστρες των ζώων.
– Επισκευή στις βρύσες της αυλής μας η στα μπαλκόνια που στάζουν.
– Αντικατάσταση στους σπασμένους σωλήνες, που έχουν διαρροή.
– Κάλυψη των αγωγών εξαερισμού των βόθρων με κατάλληλες σίτες.
– Καθαρισμός στα λούκια της βροχής, από τα φύλλα.
– Συνεχής λειτουργία φίλτρων σε πισίνες και άλλες διακοσμητικές κατασκευές που διατηρούν στάσιμα νερά π.χ. συντριβάνια.
Βασιλική Στέφου
Γεωπόνος, MSc – Εντομολόγος
Δημοτική Σύμβουλος Ι.Π. Μεσολογγίου
Υπεύθυνη τομέα καταπολέμησης κουνουπιών
e–mail: stefouvas@yahoo.gr
Πηγή: http://greenmiteclean.gr/imgarticle/το-κουνούπι-τίγρης-ιός-του-δυτικού-νείλου